Хими, физикийн салбарын Нобелийн шагналт Мари Склодовская Кюри
Ажил, амьдралын гараа
Беккерелийн нээсэн шинэ цацаргалтын учрыг тайлах гэж олон хүн оролдсоноос эх газрын Европт тэргүүлж гарч ирсэн хүмүүс нь Мари Склодовская Кюри, түүний нөхөр Пьер Кюри нар байсан юм. Пьер Кюри нь ядуу боловч нилээд боловсролтой айлаас гаралтай бөгөөд 21 - 22 настай байхдаа сургуулийнхаа төлбөрийг олох гэж нэгэн лабораторид ажиллаж байх үедээ ахынхаа хамтаар пьезо-цахилгаан болон түүний урвуу эффектийг нээсэн. Эдгээр эффектүүд нь өнөөгийн электроникт тоо томшгүй олон хэрэглээтэй.
Дараа нь докторын ажлаараа бодисын соронзон чанарыг судалж, соронзон чанар температураас хамаарах хамаарлын тухай Кюрийн хуулийг томьёолсон. Мари анх Пьер Кюригийн туслахаар ажиллаж байсан бөгөөд 1895 онд хоорондоо гэр бүл болжээ. Тэднийг аз жаргалтай, бие биедээ бүхнээ зориулсан хосууд байсан гэдэг. Тэр үед Кюригийн гэр бүл маш ядуу байсан бөгөөд энэ бүх судалгааг Кюри нар тусгай лаборатори байхгүй, сургуулийнхаа хашаан доторх модон байшинд хийсэн. 1897 онд том охин Ирене нь төрсөн. Энэ үед эмэгтэй хүн судалгаа хийх эсвэл сургуульд сурах боломжгүй мэт байсан ба үүний зэрэгцээ Францад гадаад хүнийг гадуурхах үзэл хүчтэй байсан тул Мари Кюри асар их дарамт шахалттай учирсан ч түүний танин мэдэх хүсэл, авьяас билэг, тууштай занг мохоож чадсангүй. Цацраг идэвхт чанарыг судалсан судалгаагаараа Мари, Пьер хоёр 1903 онд физикийн шинжлэх ухаанд Нобелийн шагнал хүртсэн юм.
Нобелийн анхны шагнал
Мари Кюри юуны түрүүнд зургийн хавтанг бодвол илүү нарийвчлалтай үр дүн өгдөг цэнэг мэдрэгч багаж ашиглан, дээж доторх ураны атомын тоо нь цацаргалтын эрчимтэй шууд хамааралтайг нээж, Беккерелийн цацаргалт нь ураны атомаас өөрөөс нь гарч байна гэж дүгнэсэн байна. Түүнчлэн ийм цацаргалт хийдэг цорын ганц элемент уран байж таарахгүй гэж таамаг дэвшүүлэн системтэй хайлт хийсний дүнд торий, полоний, радий зэрэг элементүүд аажимдаа цацаргалт хийдгийг олж илрүүлжээ. Үүнээс полоний, радий хоёр нь урьд өмнө мэдэгдэж байгаагүй цоо шинэ элементүүд байсан ба ураны хүдэр дотор бага хэмжээтэй байдаг эдгээр элементүүдийг цэврээр нь ялгаж авахад маш хүндрэлтэй. Жишээлбэл, тэд 1000кг ураны хүдрийг хоёулхнаа боловсруулж 0.1г радийн давс гаргаж авч байсан.
Нобелийн хоёрдох шагнал
Сүүлд 1911 онд Мари Кюри хоёр дахь Нобелийн шагналаа полоний болон радийн нээлт болон радийг цэврээр нь ялгах арга боловсруулсан ажлаар Химийн шинжлэх ухаанд авсан. Түүний нэг чухал нээлт бол радийгаар шарсан хавдрын эс эрүүл эсийг бодвол хурдан үхэж байгааг нээсэн явдал бөгөөд үүгээрээ тэр орчин үеийн радио цацрагийн эмчилгээний үндсийг тавьжээ. Полонийг нэрлэхдээ Мари Кюри өөрийн төрөлх нутаг, тэр үед гурав хуваагдчихаад байсан Польшийн нэрээр нэрлэсэн юм байна. Пьер Кюри 1906 онд морин тэрэгний ослоор харамсалтайгаар амь үрэгдсэн бол Мария Кюри 1934 онд цацрагийн их тунгаас үүдэлтэй цусны өвчнөөр нас барсан. Түүний хэрэглэж байсан ном дэвтрээс одоо хүртэл эрүүл мэндэд аюултай хэмжээний цацраг ялгарч байдаг аж.
Хамгийн олон Нобелийн шагналтантай гэр бүл.
Мари болон Пьер Кюригийн гэр бүл хамгийн олон Нобелийн шагналтай гэр бүл юм.
Мадам Кюри, Пьер Кюри нар 1903 онд Нобелийн шагналыг Физикийн салбарт хүртэж, 1911 онд Мари дангаараа Химийн салбарт хүртэж байв. Ингэснээр тэрээр Нобелийн шагнал хүртсэн анхны эмэгтэй, хоёр удаа Нобелийн шагнал хүртсэн цорын ганц эмэгтэй, Нобелийн шагналыг хоёр өөр салбарт хүртсэн анхны бөгөөд хоёрхон эрдэмтний нэг болж түүхэнд тэмдэглэгдэн үлдсэн билээ.
Мари, Пьер нар хоёр охинтой байсан бөгөөд том охин Ирен Жолио-Кюри, түүний нөхөр Фредерик Жолио-Кюри нар хамтдаа 1935 онд Химийн салбарт Нобелийн шагнал хүртсэн бол бага охин Евагийн нөхөр Генри Ричардсон Лабиусс НҮБ -ийн Хүүхдийн Сангийн нэрийн өмнөөс 1965 онд Нобелийн Энх тайвны шагнал хүртэж байжээ.
